ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ CAO ĐẾN SINH TRƯỞNG SINH THỰC CỦA CÁC GIỐNG/DÒNG LÚA
Nghiên cứu đánh giá khả năng chịu nhiệt độ cao ở giai đoạn sinh thực để chọn lọc ra các dòng/giống lúa triển vọng. Kết quả cho thấy, nhiệt độ tăng gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình trổ bông, thể hiện qua việc tỷ lệ trổ bông giảm từ 83,1% xuống 73,69% khi nhiệt độ tăng từ 29,5°C đến 34,5°C, và giảm mạnh xuống 46,12% khi nhiệt độ ở 38,5°C. Tỷ lệ thụ phấn (TLTP) dao động 49,81 - 96,62% (trung bình 79,27%); năng suất bụi (NSB) dao động 9,18 g - 28,73 g (trung bình 20,53 g), trong khi chỉ số chịu nhiệt độ (STI) của TLTP và NSB ở mức chịu nhiệt, trung bình lần lượt đạt 0,86 và 0,8. Hệ số di truyền (H²bs) cao của TLTP (0,90) và NSB (0,89) cho thấy các chỉ tiêu này chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của yếu tố di truyền. Phân tích ANOVA cho thấy tương tác giữa các dòng/giống (G) với nhiệt độ (T) khác biệt có ý nghĩa với ngày trổ bông (NTB), chiều dài bông (DB), TLTP và NSB; sự khác biệt thay đổi tùy thuộc vào việc đánh giá các dòng/giống ở các mức độ nhiệt độ cao khác nhau. Phân tích hệ số tương quan cho thấy khi nhiệt độ tăng, ngày trổ bông (NTB) có xu hướng giảm. Ngược lại, TLTP và NSB cho thấy tương quan thuận có ý nghĩa ở các mức T29,5°C, T34,5°C và T38,5°C. Dựa vào chỉ số chọn lọc đa tính trạng (MGIDI), hai dòng triển vọng TNN156 và TNN162 có TLTP (85,81 và 74,35%) và NSB (20,59 và 23,43 g) ít bị ảnh hưởng nhất về năng suất dưới nhiệt độ cao đã được chọn. Hai dòng triển vọng này có tiềm năng trong việc lai tạo giống lúa năng suất cao cho các vùng trồng lúa dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ tăng.