Tóm tắt
Sâm Ngọc Linh là một loài thực vật đặc hữu, quý hiếm của Việt Nam, đồng thời là một trong những loài sâm có hàm lượng saponin nhiều nhất so với các loài khác của chi Panax. Nhằm mục tiêu khai thác một cách có hiệu quả một số dược chất có giá trị cao trong sâm Ngọc Linh thông qua nuôi sinh khối rễ tóc, 10 dòng rễ tóc Sâm Ngọc Linh có triển vọng được tiến hành đánh giá; sau đó thiết lập điều kiện nhân sinh khối thích hợp cho dòng được chọn lọc trên bioreactor 20 lít. Kết quả đánh giá, phân tích các dòng rễ tóc sâm Ngọc Linh sau 90 ngày nuôi cấy cho thấy tất cả các dòng điều có tăng sinh khối và có khả năng tích lũy saponin. Trong đó, các dòng 0, 2, 4, 6, 8, A đạt sinh khối 11,4 - 12,6 g/bình cao hơn các dòng còn lại; các dòng 0, 4, 5, 8, 33 tích lũy saponin cao đạt 3,2 - 3,7 mg/g. Từ các kết quả trên, dòng rễ tóc số 8 được chọn lọc tiến hành phân tích các saponin thành phần đạt tương tự sâm Ngọc Linh ngoài tự nhiên như Rg1 0,73 mg/g, MR2 0,032 mg/g, VR17,320 mg/g, Rb1 0,034 mg/g, Rd 0,002 mg/g. Kết quả đánh giá các thông số về thể tích môi trường nuôi cấy và thời gian bổ sung môi trường vào bioreactor 20 lít cho thấy thể tích môi trường 10 lít thích hợp để nuôi cấy rễ tóc sâm Ngọc Linh. Ngoài ra, việc sử dụng thể tích môi trường ban đầu là 6 lít và sau khi nuôi cấy 20 ngày bổ sung thêm 4 lít môi trường giúp cải thiện cả sinh khối (hệ số nhân 12,5 lần) và hàm lượng saponin tổng số bằng 12,27%.